حجتالاسلام ابوالحسینی از اساتید حوزه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره به عمق معنایی و تاریخی واقعه سرنوشتساز مباهله، اظهار داشت: این واقعه عظیم، نه تنها یک فصل مهم از تاریخ صدر اسلام را تشکیل میدهد، بلکه گنجینهای از معارف و فضایل اهل بیت عصمت و طهارت (ع) را در خود جای داده است. بررسی این رخداد از سه منظر تاریخی، آثار کلامی و پاسخ به شبهات میتواند پردههای زیادی را از عظمت این حادثه الهی بردارد.
این استاد حوزه به تبیین معنای لغوی و اصطلاحی این واژه پرداخت و خاطرنشان کرد: مباهله در کتابهای لغت و همچنین از منظر عرف قرآنی، به معنای «لعنت کردن» آمده است. در معنایی دیگر، از آن به «رهاسازی» تعبیر شده است؛ زیرا هنگامی که شخص برای اثبات حقیقتی بر طرف مقابل، تمام راههای عادی استدلال و گفتوگو را طی کرده و طرف مقابل لجاجت ورزیده و نپذیرد، گوینده از هر وسیلهای قطع امید میکند و با تضرع به درگاه الهی، از خدا میخواهد تا دروغگو را رسوا و مجازات نماید. این حالت اوج درماندگی و اتکای کامل به قدرت لایزال پروردگار است.
وی یادآور شد: خداوند متعال در سوره مبارکه آل عمران، آیه ۶۱ خطاب به پیامبر گرامی اسلام (ص) میفرماید: «پس هر که با تو درباره او [عیسی]، پس از آنکه به تو [از طریق وحی] علم و آگاهی آمد، مجادله و ستیز کند، بگو: بیایید ما پسرانمان را و شما پسرانتان را، و ما زنانمان را و شما زنانتان را، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را فرا خوانیم؛ سپس یکدیگر را نفرین کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.» این آیه شریفه، اصل مشروعیت و چگونگی انجام مباهله را به روشنی بیان میکند.
حجتالاسلام ابوالحسینی در پاسخ به این پرسش که تفاوت «مباهله» با «لعن» ساده چیست، بیان کرد: از نظر لغوی و در این بستر قرآنی، «مباهله» بر حقیقتی نسبی دلالت دارد؛ بدین معنا که متکلم، امری را حقیقت میداند و میخواهد آن را برای مخاطبش ثابت کند، اما مخاطب نمیپذیرد، در این مرحله است که مباهله که اوج رویگردانی از استدلالهای ظاهری و توسل به داوری الهی است، رخ مینماید، البته آنچه در واقعه مباهله پیامبر (ص) اتفاق افتاد، مبتنی بر یک حقیقت فلسفی و نفسالامری مسلّم بود؛ نه یک گمان یا پندار، از منظر فرهنگ قرآنی و اصطلاح اعتقادی، مباهله زمانی اتفاق میافتد که یک حقیقت محض و غیرقابل انکار در میان باشد و برای اثبات آن برای منکران لجوج یا جاهلان ناآگاه، به دادگاه الهی متوسل شوند. در واقع، در مباهله، شخص با تضرع و دعا از خداوند میخواهد که عذاب و لعنت خود را بر کسی که بر باطل پافشاری میکند، نازل نماید و این، آخرین سلاح مؤمن در برابر عناد و انکار است.
استاد حوزه به پیشینه تاریخی واقعه مباهله اشاره کرد و گفت: گروهی از مسیحیان دانشمند و متعصب در منطقه «نجران» که در نزدیکی یمن واقع بود، زندگی میکردند، برخی از مفسران، آنان را بازماندگان اصحاب اخدود دانستهاند، در سال نهم هجری، که به «عام الوفود» (سال هیئتها) مشهور است، پیامبر اکرم (ص) نامههایی به سران مناطق مختلف، از جمله بزرگان نجران، ارسال کردند. محتوای نامه به مسیحیان نجران واضح و قاطع بود، یا اسلام را بپذیرند، یا با پرداخت جزیه در پناه حکومت اسلامی زندگی کنند و اگر هیچکدام را نپذیرفتند، باید آماده جنگ باشند.
حجتالاسلام ابوالحسینی خاطرنشان کرد: مسیحیان نجران پس از دریافت نامه، مشورتهای زیادی کردند ولی به نتیجه مشخصی نرسیدند، بنابراین تصمیم گرفتند هیئتی را به مدینه اعزام کنند تا شخصاً با پیامبر (ص) گفتوگو نمایند. آنان در ماه ذیالحجه سال نهم هجری وارد مدینه شدند و در مسجد النبی با حضرت به بحث و مناظره پرداختند، مناظرات مفصلی درباره الوهیت حضرت عیسی (ع) و دیگر عقاید مسیحیت صورت گرفت، اما آنان قانع نشدند که محمد (ص) فرستاده خدا است، در این مرحله بود که پیامبر اسلام (ص) پیشنهاد مباهله را مطابق دستور صریح آیه ۶۱ آل عمران مطرح کردند. مسیحیان نجران درخواست مهلت کردند تا بیندیشند و محل مباهله نیز در بیابانی در اطراف مدینه تعیین شد.
وی در توصیف صحنه مباهله، دو تصویر ماندگار را برشمرد و خاطرنشان کرد: در تصویر نخست، پیامبر خدا(ص) در حالی که عبایی (یا به نقلی جاجیمی) از موی سیاه بر دوش داشتند، به همراه تنها کسانی که به عنوان «انفسنا» (جانهایمان) و «نساءنا» (زنانمان) و «ابنائنا» (پسرانمان) معرفی کردند، یعنی حضرت فاطمه زهرا (س)، امام علی (ع) و امامان حسن و حسین(علیهماالسلام) حاضر شدند. گفته شده در همین حال، پیامبر (ص) آیه تطهیر (آیه ۳۳ سوره احزاب) را تلاوت فرمودند: «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا». این همزمانی، پیوندی ناگسستنی میان فضیلت بینظیر اهل بیت (ع) در آیه تطهیر و جایگاه منحصربهفرد آنان در آیه مباهله ایجاد میکند و نشان میدهد که اینان، پاکترین و برترین انسانهایی هستند که میتوانند در چنین محکمه الهی حاضر شوند.
حجتالاسلام ابوالحسینی اظهار کرد: نقل است که پیامبر اکرم (ص) در راه، دو نهال جوان گرفتند و در آن بیابان کاشتند و آن عبا یا جاجیم را بر آن دو نهال گستردند تا سایهبانی برای همراهانش باشد، سپس دستان مبارکش را به نشانه آمادگی برای دعا و مباهله به سوی آسمان بلند کردند، وقتی بزرگان مسیحی نجران این صحنه را مشاهده کردند، صحنهای که پیامبر(ص) با عزیزترین کسانش، با چنان اطمینان و وقاری آماده نزول لعنت الهی بر دروغگو شده بود، سخت تحت تأثیر قرار گرفتند. آنان با خود گفتند که اگر این مرد بر ادعای خود چنین مطمئن نیست، هرگز عزیزترین افراد زندگیاش را به میدان چنین آزمون هولناکی نمیآورد. این اطمینانِ سرشار از ایمان، برای آنان گواهی کافی بود، بنابراین از ترس عذاب الهی، از مباهله انصراف دادند و حاضر به مصالحه شدند. آنان ترجیح دادند با پرداخت جزیه، تحت حکومت اسلام زندگی کنند. این پایان واقعه مباهله بود، اما آغاز یک گواهی تاریخی همیشگی بر حقانیت پیامبر اسلام (ص) و برتری و طهارت خاندان رسالت (ع) که قرآن کریم آن را برای همیشه ثبت کرده است.
انتهای پیام. /
نظر شما